Rozmowy o rynku książki #12: wnioski dla e-czytelnictwa

Poniższy artykuł gościnny nadesłał zespół redakcyjny księgarni Koobe, która ma od dzisiaj w sprzedaży e-booka Rozmowy o rynku książki #12, wydanego przez Bibliotekę Analiz. Koobe przygotowało wersje EPUB/MOBI.

Przygotowany przez zespół Biblioteki Analiz zbiór trzydziestu trzech wywiadów, jakich na przestrzeni minionego roku udzieliły czasopismu najważniejsze postaci rynku książki, jest lekturą bardzo pouczającą dla pasjonata e-czytelnictwa.

Pozornie wybór zebranych tu wywiadów zdaje się wskazywać na prymat książki papierowej. Rynek e-booków reprezentują bezpośrednio jedynie Bartłomiej Roszkowski (Netpress Digital) oraz Robert Rybski i Małgorzata Błaszczyk ( Virtualo); częściowo tego zagadnienia dotyczy dyskusja o Woblinku z  Robertem Chojnackim (Otwarte).

Zasadniczo jednak temat e-booków pojawia się w każdym wywiadzie, nawet jeśli jego bohaterem jest drukarz czy producent farb. Z zebranych rozmów wyłania się kilka podstawowych zagadnień, wciąż kontrowersyjnych czy trudnych:

1. Odbiorcy

Z jednej strony książka papierowa ma zostać czymś na kształt teatru, nieco zbyt odświętnego do codziennego używania w porównaniu bardziej ekonomicznymi i praktycznymi kinem i telewizją (czyli, w tej metaforze, e-bookami i audiobookami).

Innymi słowy, czytelnicy e-booków to ci, którzy w sumie chcieliby poczytać papier, ale nie chcą przepłacać.  Jednak jest jeszcze inna wykładnia: e-booki czytają „cyfrowi tubylcy”, czyli konsumenci, którzy naturalnie funkcjonując wśród nowych technologii traktują e-booka jak coś na kształt aplikacji w smartfonie. Kim więc jest e-czytelnik? Skąpym molem książkowym czy geekiem?

2. Cena

Polityka kształtowania cen książek elektronicznych stanowiła zawsze punkt problematyczny, co jest bezpośrednią konsekwencją sprzeczności z punktu powyżej. Zaniżanie cen książek elektronicznych doprowadzić może do zapaści rynku i nieopłacalności bardziej ambitnych pozycji, jak również solidnej pracy redaktorskiej i korektorskiej.

Jednak, skoro e-książka nie jest niczym innym jak kolejną aplikacją do zabijania nadmiaru wolnego czasu, to dlaczego miałaby kosztować więcej od innych aplikacji i jak mogłaby z nimi konkurować?

3. Szkoły

Większość e-podręczników jest dziś tak składana, by strony przypominały… widok strony internetowej, bowiem dzieciom taki wygląd kojarzy się z ich naturalnym środowiskiem pozyskiwania informacji.

O tym, że multimedia wkraczają do szkół, mówią od dawna wszyscy. Brakuje jednak refleksji nad tym, że nie każda szkoła jest wyposażona w tablicę interaktywną i wystarczającą ilość komputerów, by dało się regularnie przeprowadzać lekcje multimedialne. Nie mówi się też o tym, ile kosztów cyfryzacji edukacji będą musieli ponieść rodzice. W edukacji rola e-booków będzie systematycznie wzrastać, choć trudno powiedzieć, w jakim dokładnie kierunku. Nie bez znaczenia jest też ich obecność w edukacji akademickiej oraz w bibliotekach (to rozwiązanie jest szczególnie popularne w Szwecji, u nas stosunkowo mało rozpowszechnione).

4. Prawo

Opis prawny nie nadąża za zmieniającymi się modelami biznesowymi, czego dowiodło nieporozumienie między Legimi a częścią dostawców serwisu, zaś przedstawione ekspertyzy, jako przeciwstawne, nie doprowadziły do jednoznacznego rozwiązania sprawy.

Stworzenie takiego języka, w którym będzie można formułować czytelne i dające poczucie bezpieczeństwa obu stronom umowy zdaje się zadaniem priorytetowym. Robocze dyskusje, które miałyby na celu spotkanie ekspertów zarówno od prawa autorskiego, jak i technologii informatycznych pozwoliłoby uniknąć sytuacji, w których któraś ze stron umowy może czuć się potencjalnym obiektem nadużycia.

Na koniec zaznaczmy, że wszyscy przepytywani: wydawcy i dystrybutorzy zgłaszali wzrost przychodów ze sprzedaży książek elektronicznych oraz przekonanie, że tendencja ta będzie się utrzymywać. Może i e-czytelnik jest hybrydą, ale za to hybrydą łapczywą.

Na podstawie: Rozmowy o rynku książki #12, rozmowy przeprowadzili Paweł Waszczyk, Piotr Dobrołęcki, Łukasz Gołębiewski, Kuba Frołow, red. Łukasz Gołębiewski, Biblioteka Analiz 2013.

PS. Kilka innych pozycji Biblioteki Analiz też pojawiło się w Koobe w formatach czytnikowych.

Czytaj dalej:

• Stop Killing Games – inicjatywa obywatelska UE w sprawie dostępu do gier po okresie wsparcia (i dlaczego to ważne dla rynku e-booków)
• Stanowisko PDW w sprawie Legimi (i wypożyczeń bibliotecznych)
• Księgarnia Inverso zakończyła działalność po czterech latach. E-booków nie sprzedawali już od maja
• Internet Archive przegrało proces z wydawcami w sprawie „kontrolowanego wypożyczania” e-booków
• Nasza Księgarnia wycofuje się z Legimi [Aktualizacja]
• Czy do polskich księgarń dotarły już e-booki generowane przez ChatGPT?