Pod niedawnym artykułem na temat nowej wersji programu Sigil padło kilka pytań dotyczących jego obsługi.
Robert Hnatiuk, który zajmuje się obecnie tłumaczeniem Sigila na język polski zgodził się napisać gościnny artykuł na temat odnośników i wstawiania przypisów.
Zainteresowanych Sigilem zapraszam do lektury i ew. zadawania pytań w komentarzach.
Na początek chciałbym wyjaśnić, że nie jestem guru w dziedzinie programowania, tym bardziej HTML-a. Stąd tłumaczenia, wyjaśnienia, słownictwo jakiego używam, może się komuś wydawać co najmniej niewłaściwe, ewentualnie dalekie od stosowanej ogólnie terminologii. Jednak ilość pytań jakie się pojawiła po ostatnim artykule na temat Sigila, niejako zmusiła mnie do popełnienia niniejszego przewodnika.
Wielu, znających lepiej lub gorzej język HTML uważa, że tak Sigil jak i Calibre, wprowadza zbędny śmietnik w kodzie. Zapewne tak jest, ale spróbujcie to wytłumaczyć osobie, która w ogóle nie ogarnia tego języka. Dla takiej osoby jest to po prostu program, jakim poprawiam, edytuję, tworzę e-booka. I nie ważne co się dzieje „pod maską”, dla takiej osoby Sigil jest jak samochód, lać i jechać. No dobra, odbiegłem od tematu ;)
Jak zrobić odnośnik lub przypis? Zacznijmy od tego, że chodzi o to samo. Kwestią jest tylko forma jak to zrealizujemy.
- Odnośnik, „po kliknięciu” na wyraz odsyła nas do miejsca w e-booku, do którego autor zamierzał nas skierować.
- Przypis, jest to oddzielny fragment tekstu do którego jesteśmy odsyłani, a od którego możemy powrócić do tekstu czytanego również odpowiednim odsyłaczem. Najczęściej przypisy numerujemy następującymi po sobie numerami, które to numery są zapisane na końcu wydzielonego fragmentu w postaci „indeksu górnego”. Przy czym same przypisy znajdują się bądź na końcu rozdziału – sekcji, bądź dla przypisów tworzona jest osobna sekcja.
Takie, zgrubnie, są różnice: jedno jest „bez powrotu”, drugie „z możliwością powrotu”. Przy czym, wszystko zależy tu od tego, co dany autor miał na myśli. A mówiąc w skrócie: przypis to forma zastosowania odnośnika. Jak to zrealizować?
Tworzenie odnośników
Dla przykładu posłużę się e-bookiem, któremu „dorobiłem” sekcję opisaną jako Spis treści:
Kliknięcie otwiera pełną wersję obrazka.
Jak widać, e-book ma już swój wewnętrzny spis treści, niemniej dla potrzeb przykładu postanowiłem dorobić takowy jako sekcję – stronę HTML. Tu w przykładzie chcę, by każde „kliknięcie” przekierowało nas do danego rozdziału e-booka.
Jak to się robi: zaznaczamy (działając jak w zwykłym edytorze tekstu) tekst który ma być odnośnikiem:
Po czym z menu programu wybieramy: Menu > Wstaw > Łącze…
Pojawi nam się okno dialogowe z listą „celów”, czyli sekcji do których możemy przekierować taki odnośnik.
Po kliknięciu na wybieraną nazwę, w okienku „Cel:” pojawi się nazwa sekcji.
Tu wybrałem sekcję „cover.xhtml„, ponieważ w nim mamy okładkę ebooka.
Pozostaje jeszcze zatwierdzenie klawiszem OK i mamy efekt:
Proszę zauważyć, że zmienił się format napisu „Okładka”, na ogólnie przyjęty dla odnośników. Po kliknięciu w niego, kierowani jesteśmy do sekcji okładki.
Tworzenie przypisów
No dobrze, ktoś zapyta: a co z przypisami, przecież w sekcji utworzonej specjalnie do przypisów, jest ich kilka-dziesiąt-set… A za każdym razem chcemy „skoczyć” do tego konkretnego przypisu.
Zaprezentujemy zatem jeszcze jedną funkcję Sigila. Tu nosi nazwę „Nazwa” – zazwyczaj w HTML może funkcjonować pod opisem „kotwica” itp. Tu zostało to przetłumaczone tak, by ktoś nieobeznany z programami „załapał” (no – mocno powiedziane…) o co chodzi.
Kiedy mamy do czynienia z sytuacją, że potrzebujemy w granicach jednego rozdziału – sekcji więcej miejsc, do których możemy skoczyć, posługujemy się poleceniem które opiszę dalej.
Na przykładzie w/w ebooka chcemy skoczyć (wykonać odnośnik) do środka tekstu:
Zaznaczamy tekst do którego chcemy skoczyć, lub jak kto woli, do którego chcemy być przekierowani:
I korzystamy z menu Sigila tworząc „Nazwę” miejsca do którego ma prowadzić odnośnik lub gdzie chcemy skoczyć: Menu > Wstaw > Nazwa ID
W efekcie tego pojawi się okno dialogowe z pytaniem o nazwę:
Tu wpisałem „Punkt_skoku”, ale nazwa ta zależy od Waszej inwencji. Byle się później nie pogubić przy większej ilości nazw…
Gdyby ktoś zamierzał nadać nazwę z spacją między wyrazami, Sigil wyrazi swój sprzeciw:
Ale zakładam, że po naciśnięciu OK, nie spotkała was taka niespodzianka.
No dobra, mamy wstawioną nazwę (w widocznym na ekranie tekście książki jej nie widać – możemy ją zobaczyć tylko w kodzie HTML), możemy teraz zrobić odnośnik do niej. Skorzystamy z znanego już spisu treści, jedynie wstawimy tam tekst odnośnika (tu,na potrzeby przykładu wstawiłem tekst „Tekst do którego chcemy skoczyć”):
Tryb postępowania jest jak na początku tego przewodnika. Czyli zaznaczamy tekst i korzystając z menu Sigila wybieramy opcję: Menu > Wstaw > Łącze…
I znów mamy okienko dialogowe:
Proszę tylko zwrócić uwagę na to, że oprócz normalnych dla tego ebooka sekcji, mamy sekcję która nazywa się „ch01.xhtml#Punkt_skoku„… (Czy to nie przypadkiem ta nazwa którą nadaliśmy? ;) ). To jest nazwa, którą wcześniej nadaliśmy, gdyby ktoś nadał inną, musi takowej szukać. Kiedy jako cel wybierzemy właśnie tę linijkę, oraz zatwierdzimy całość, otrzymamy spis treści z odnośnikiem do miejsca które zaznaczyliśmy i nadaliśmy mu nazwę:
Jak mówiłem w ramach sekcji lub rozdziału, nazw może być więcej.
Trzeba tu wspomnieć również o tych przypisach o których zaczynaliśmy na początku. Jak zrobić odnośnik przypisu już się zapewne wszyscy domyślają. Natomiast ważne jest aby przy przypisach robić odnośniki „w drugą stronę”. To znaczy, że jeżeli odnośnik przenosi nas do przypisu, to trzeba zrobić tak by przypis przenosił nas do tekstu który był odnośnikiem dla tego przypisu…
Reszta zależy od Was. Najlepiej samemu to przećwiczyć, tak jedną jak i drugą opcję. Oczywiście zaśmiecamy kod ebooka… Ale… Jak pisałem na początku, samochód jedzie dalej… ;) (Zapewne zawsze znajdą się tacy, co zechcą silnik podrasować…)
Przy okazji: polskie litery
Na koniec dwa smaczki Sigila:
Próbowaliście napisać literę „ć” lub „ę” w Sigilu?
- Wpisanie „ć” aktywuje niespodziewanie edytor wycinków. Można to wyłączyć w tabeli skrótów klawiszowych (chodzi o skrót Ctrl+Alt+C) i nie wiem dlaczego uruchamia się z samym Altem.
- Natomiast literę „ę” możemy używać w tekście (oknie głównym), ale już nie w oknach dialogowych, co raczej dowodzi, że nawet ja jeszcze nie wiem o tym programie wszystkiego… ;)
Przy pisaniu tego przewodnika korzystałem z ebooka pt. Dziedzictwo przodków. Tod mit uns, napisanego przez Suren Cormudiana.
Pozdrawiam Wszystkich,
Robert Hnatiuk
Czytaj dalej:
- Chocolatey – czyli jak automatycznie aktualizować takie programy jak Calibre czy Sigil?
- Ostatni dzień na pobranie książek ze „starego” ArtRage. Jak ściągnąć je wszystkie?
- Abonament naukowy IBUK.pl – jak działa, ile kosztuje i jakie e-booki zawiera + KOD RABATOWY
- Calibre 7.0 – kolejna „duża” wersja programu do zarządzania e-bookami
- Biblia w przekładzie dosłownym – nowy specjalistyczny przekład w wersji na czytniki
- Pismo Święte w przekładzie toruńskim – bezpłatne, studyjne wydanie na czytniki
(chodzi o skrót Ctrl+Alt+C) i nie wiem dlaczego uruchamia się z samym Altem.
Prawy Alt to wciśnięcie Ctrl+Alt – tak to działa
Zapewne niewiele osób o tym wiedziało. Dziękuję za informacje. :)
Polecam się na przyszłość ;)
Skomentuję jako czytelnik artykułu. :-) Cały proces jest dla mnie dość szybki i zrozumiały, wydaje mi się żmudny przy wielu przypisach. Wydaje mi się, że w takim przypadku trzeba dążyć do automatyzacji tworzenia odnośników jeszcze na etapie przygotowania źródła HTML – dopiero gdy dopieszczamy książkę w Sigilu, wtedy korzysta się z takiej funkcji. Ale nie wiem jak to wygląda w praktyce.
Ja polecam robić przypisy jeszcze w Libre Office, przenoszą się ładnie, tylko nazwy mają strasznie długie :-)
Tak, jest nawet specjalna wtyczka, do eksportu dokumentu do formatu ePub.
Dodam, że o Libre Office mieliśmy kiedyś artykuł Rafała Kotyrby:
http://swiatczytnikow.pl/szybka-konwersja-z-uzyciem-libre-office-i-calibre/
Jednak warto trochę tego html poznać bo te wszystkie czynności dużo łatwiej się robi w kodzie.
Jako że komentarze wycinają tagi to zamienie znane znaki html na ( ) i trzeba sobie z powrotem zmienić.
sposób na przypis:
Przełączymy się do widoku kodu, zobaczymy najczęściej takie coś:
(p) bardzo ciekawy tekst z przypisem (/p)
...
(p) przypis pierwszy istotny dla wyjaśnienia (/p)
zamiast p może być div
dodajemy za słowem „przypisem” to:
(a href="#przypis1" id="przypis1powrot") 1 (/a)a do (p) z przypisem na początku tego (p) dopisujemy
(a href="#przypis1powrot" id="przypis1") cofnij (/a)co da nam coś ten deseń
(p) bardzo ciekawy tekst z przypisem(a href="#przypis1" id="przypis1powrot") 1 (/a) (/p)
...
(p) (a href="#przypis1powrot" id="przypis1") cofnij (/a) przypis pierwszy istotny dla wyjaśnienia (/p)
Istotne by „href” miał „#” ale już „id” był bez płotka!
Wartość „id” nie może się powtarzać w jednym pliku/sekcji.
Warto zauważyć że „przypis1powrot” i „przypis1” wymieniają się miejscami.
Cyferki można a nawet trzeba podmieniać. Można też wykorzystać „Clip” i wtedy w kodzie podmieniać nr.
Ten sposób zadziała w obrębie jednej sekcji (czyli pliku) zresztą i tak najlepiej trzymać przypisy w sekcji.
Jak by się mimo wszystko text zmasakrował to tu jest kopia z właściwymi już znakami html
http://pastebin.com/raw.php?i=QydJn3cM
Tak, masz rację. Niemniej artykuł jest kierowany do osób nie ogarniających kodu. Z drugiej strony jest to dobry temat na artykuł uzupełniający ;)
Ale ja podkreśliłem, że nie za bardzo znam się na HTML-u. I jest to kierowane do takich osób.
Oczywiście. I wielkie dzięki za Twój tekst, bo jest potrzebny.
Ja zachęcam by zagłębiać się bardziej, poznać html (w jakiś podstawach), bo się to przydaje, bo szybciej, bo wiadomo z czego coś wynika itd.
A w Sigilu możemy coś porobić w normalnym trybie i podejrzeć sobie kod.
Myślę, że wiele osób z ciekawości (ja tak robię) przełączy się do widoku kodu, by zobaczyć jaki jest efekt tych działań. A z czasem może stwierdzić, że w kodzie szybciej. :)
Nie rozumiem jak ktoś, kto sam przyznaje, że nie zna właściwego słownictwa, może zajmować się tłumaczeniem aplikacji. Potem znajdujemy w open source’owych aplikacjach różne kwiatki polskich tłumaczy, nad których znaczeniem trzeba się nieźle nagłowić. Nie znam Sigil i mam nadzieję, że przez autora tekstu przemawia raczej skromność, niż chęć wytłumaczenia kiepskiej jakości tłumaczeń ;)
Jak widać da się, bardzo chętnie przyjmujemy wszelką pomoc. Transifex jest otwarty dla wszystkich… ;-)
Jak Robert powiedział, chętni zawsze się przydadzą, w końcu nikt za to wynagrodzenia nie wypłaca. :) Problem jakości tłumaczeń aplikacji open source nie bierze się tylko z tego, że nie tłumaczą zawodowcy (i że jest to raczej proces rozproszony niż scentralizowany), ale też z konstrukcji aplikacji, gdzie te same stringi bywają używane w różnych kontekstach.
Zaiste, kolego sodar, jako rzekłeś twój komentarz nie wnosi nic. Zero. A nawet mniej. Oto, jeśli dobrze cię zrozumiałem: nie znasz się na tłumaczeniu, nie znasz sybila, nie znasz potrzebnej termininologii i jak się domyślam nie znasz także angielskiego, ale chętnie wydajesz opinię o jakości wypowiadając się za wszystkich… Znasz się wogóle na czymś, panie ekspercie?
Tak się zastanawiam… Jaki sens ma ręczne tworzenie sekcji ze spisem treści, a potem linkowanie wszystkich rozdziałów, skoro program robi taką sekcję jednym kliknięciem i już polinkowaną…
Tak, masz rację, temu poświęcimy następny wpis. Jednak tu, chodziło o sposób wykonywania tej konkretnej czynności.
Dla takich ludzi jest pandoc. Prosty i użyteczny.
W pandocu robi się to tak:
Lorem ipsum[^1] dolor sit amet.[^1]: treść przypisu.
Dlatego jeszcze raz zaspamuję: pandoc + markdown! Wówczas można jednym wyrażeniem regularnym w dowolnym pakiecie Office (czy to MSO czy też LibreOffice) wyszukać np. wszystkie liczby na pozycji indeksu górnego i przerobić je do postaci markdownowej. W sekundę. Tworzenie nowych przypisów jest również banalne, jak pokazałem wyżej. Zwłaszcza, że można je dodawać zaraz pod tekstem którego dotyczy przypis – pandoc sam przeniesie treść przypisu na koniec rozdziału.
Jeszcze tylko link: http://johnmacfarlane.net/pandoc/
PS Nie, nie jestem autorem tego oprogramowania, ani też nie czerpię korzyści majątkowych z jego popularyzacji. Po prostu jestem zachwyconym użytkownikiem :)
miał być kod ale ucina mi tagi, nie wiem jak to wpisywać w komentarzach
http://wklej.to/7S9Cp
W Siglu z zaznaczonym trybem wyrażeń regularnych.
Treść książki miałem w Content.xhtml a przypisy w Footnotes.xhtml, przypisy muszą być w indeksie górnym przed zamianą.
(pisząc Linki miałem na myśli przepisy, czyli plik Footnotes.xhtml)
Mam jedno pytanie, czytam sporo poradników odnośnie Sigil, jestem też stałą czytelniczką Twojej strony :) Próbuję przygotować ebooka z mojej książki, która była wydana w formie papierowej i borykam się z różnymi problemami. I chodzi mi właśnie o przypis, ale chciałabym, aby nie był interaktywny, tylko pojawiał się na dole strony normalnie jak w książce. Czyli np. podaję jakieś źródło, do niego jest numerek 1 i na dole strony (ekranu) pokazany jest tytuł tego źródła, albo np. wyjaśnienie znaczenia jakiegoś słowa. I tyle. Jak mogę to zrobić? Z góry dziękuję za pomoc i pozdrawiam!
W związku z tym że ebook nie pokazuje „na sztywno” stron, bo w końcu możesz zmieniać tam wielkość czcionki oraz jej rodzaj, nie bardzo da się zrobić, by przypis był „na dole strony”. Najnowsze oprogramowanie Kindla (zapewne i innych czytników też). pozwala na wyświetlanie odnośników na dole „ekranu” (nie strony).
Natomiast, w samym ebooku organizację przypisów widziałem w różnych postaciach. Na końcu sekcji. w osobnej sekcji, a także w nawiasie (np kwadratowym) w miejscu gdzie normalnie byłby odnośnik…
Witam,
Mam pytanie dotyczące przypisów. Bardzo dobry artykuł dotyczący zasady działania odsyłaczy i przypisów. Mam jednak pytanie. Czy jest możliwość ukrywania przypisów? Opiszę w czym rzecz:
Chciałbym np stworzyć przypis wyjaśniający jakieś wyrażenie. Tzn w książce słowo „instrumentalista” i przypis wyjaśniający kim jest taka osoba.
W założeniu można stworzyć rozdział. Poniżej rozdziału listę przypisów oraz zgodnie z instrukcją dwukierunkowe odsyłacze do przypisów. Jednak po zjechaniu na dół rozdziału czytelnik widzi listę przypisów co w moim przypadku gdzie w jednym rozdziale jest kilkadziesiąt przypisów jest niekomfortowe.
Docelowo widziałem w niektórych książkach rozwiązanie że klikając na przypis wyświetla on się w okienku ale źródło tego przypisu nie jest widoczne w rozdziale.
Czy jest możliwość ukrycia dla czytelnika źródła/listy przypisów?
Możesz umieścić wszystkie przypisy na końcu książki, nie na końcu każdego rozdziału.
W praktyce wygląda to tak, że każdy rozdział trzymasz w osobnym pliku html, a przypisy do wszystkich rozdziałów w jednym pliku, na końcu. W treści przy każdym numerku dajesz odnośniki do konkretnego przypisu w tym pliku. Spokojnie, to zwykły html.
Możesz nie umieszczać tego pliku z przypisami w spisie treści, choć jak czytelnik się uprze i będzie uparcie kartkował ebooka po słowie „Koniec”, to oczywiście w końcu trafi na przypisy ;-) Ukryć zupełnie chyba się nie da, powtarzam, to zwykły html.
Dzięki za podpowiedź.
Jednak widziałem gdzieś patent na ukrycie z tym że nie w Sigil. Chodzi o ustawienie przypisu jako popup.
Coś w stylu:
Umieścić to w znaczniku HTML:
xmlns:epub=”http://www.idpf.org/2007/ops”
Umieścić to na tag:
epub:type=”noteref”
epub: type = przypis na bok i div cytatu:
^ [1]Citation
Tylko pytanie czy istnieje taka możliwość z poziomu SIGIL a nie ręcznego wklepywania każdego przypisu w html.
Jeżeli ręcznie wpiszesz w Sigilu, to się da (po to ma dostęp do kodu). Na tę chwilę Sigil raczej nie przewiduje takich przypisów. Przynajmniej nie ma tego w opcjach programu. (A przyznam, że nawet mając dostęp do pliku językowego /ukazuje się szybciej niż nowa wersja programu/ nie spotkałem się z taką opcją) – Być może związane jest to z „niepotrzebnością” takiego elementu, kto chce to i tak zajrzy do kodu książki.
Podany przez Ciebie sposób może nie działać na czytnikach.
Dziękuje ci za odpowiedź.
Faktycznie średnio mnie interesują czytniki ponieważ potrzebuję stworzyć epub na android i ios z prawie tysiącem przypisów właśnie typu popup :)