Za drogo? Ustaw alerty cenowe na e-booki i kupuj taniej!

100 książek na stulecie niepodległości – ile przeczytamy w formie elektronicznej?

Parę dni temu radiowa Trójka ruszyła z akcją 100 książek na stulecie niepodległości. Ile z nich dostępnych jest w formie e-booka?

O co chodzi w tej akcji?

Program 3 Polskiego Radia rozpoczyna prezentację najważniejszych dzieł polskiej literatury opublikowanych po roku 1918. Listę stu najważniejszych książek przygotowali wybitni literaturoznawcy.

Słuchacze Trójki będą mogli wybrać najważniejszą dla nich książkę z kanonu.

Ale opinia słuchaczy jest dla nas najważniejsza. I dlatego chcielibyśmy, aby to państwo wskazali tę najważniejszą z najważniejszych książek stulecia niepodległości. Głosować można na dziesięć pozycji. Wyniki plebiscytu ogłosimy tuż po 11 listopada.

Zanim poznamy zwycięzcę, zobaczmy, w czym możemy wybierać.

Lista 100 książek na stulecie niepodległości

Poniżej lista, dostępna z opisami na stronie radia:

  1. Jerzy Andrzejewski – Miazga (Creative Commons)
  2. Jerzy Andrzejewski – Bramy raju
  3. Krzysztof Kamil Baczyński – Wiersze (domena publiczna)
  4. Stanisław Barańczak – Widokówka z tego świata
  5. Miron Białoszewski – Obroty rzeczy
  6. Miron Białoszewski – Pamiętnik z Powstania Warszawskiego
  7. Andrzej Bobkowski – Szkice piórkiem
  8. Tadeusz Borowski – Pożegnanie z Marią
  9. Kazimierz Brandys – Wariacje pocztowe
  10. Leopold Buczkowski – Czarny potok
  11. Józef Czechowicz – Nuta człowiecza (domena publiczna)
  12. Józef Czapski – Na nieludzkiej ziemi
  13. Florian Czarnyszewicz – Nadberezyńcy
  14. Maria Dąbrowska – Noce i dnie
  15. Tadeusz Dołęga-Mostowicz – Kariera Nikodema Dyzmy (domena publiczna)
  16. Stanisław Dygat – Jezioro Bodeńskie
  17. Tadeusz Gajcy – Wiersze (domena publiczna)
  18. Konstanty Ildefons Gałczyński – Utwory poetyckie
  19. Witold Gombrowicz – Dziennik
  20. Witold Gombrowicz – Ferdydurke
  21. Witold Gombrowicz – Ślub
  22. Witold Gombrowicz – Trans-Atlantyk
  23. Zygmunt Haupt – Pierścień z papieru
  24. Zbigniew Herbert – Barbarzyńca w ogrodzie
  25. Zbigniew Herbert – Pan Cogito
  26. Zbigniew Herbert – Raport z oblężonego miasta
  27. Gustaw Herling-Grudziński – Dziennik pisany nocą
  28. Gustaw Herling-Grudziński – Inny świat
  29. Marek Hłasko – Pierwszy krok w chmurach
  30. Jarosław Iwaszkiewicz – Panny z Wilka
  31. Jarosław Iwaszkiewicz – Lato 1932
  32. Jarosław Iwaszkiewicz – Oktostychy
  33. Paweł Jasienica – Rzeczpospolita Obojga Narodów
  34. Juliusz Kaden-Bandrowski – Generał Barcz (domena publiczna, jest w opracowaniu)
  35. Ryszard Kapuściński – Cesarz
  36. Ryszard Kapuściński – Imperium
  37. Tadeusz Konwicki – Mała apokalipsa
  38. Tadeusz Konwicki – Sennik współczesny
  39. Zofia Kossak-Szczucka – Pożoga
  40. Hanna Krall – Zdążyć przed Panem Bogiem
  41. Maria Kuncewiczowa – Cudzoziemka
  42. Andrzej Kuśniewicz – Lekcja martwego języka
  43. Stanisław Jerzy Lec – Myśli nieuczesane
  44. Jan Lechoń – Karmazynowy poemat
  45. Jan Lechoń – Aria z kurantem
  46. Stanisław Lem – Solaris
  47. Bolesław Leśmian – Łąka (domena publiczna)
  48. Bolesław Leśmian – Napój cienisty (domena publiczna)
  49. Antoni Libera – Madame
  50. Józef Mackiewicz – Droga donikąd
  51. Józef Mackiewicz – Nie trzeba głośno mówić
  52. Hanna Malewska – Przemija postać świata
  53. Bolesław Miciński – Podróże do piekieł
  54. Czesław Miłosz – Trzy zimy
  55. Czesław Miłosz – Ocalenie
  56. Czesław Miłosz – Zniewolony umysł
  57. Czesław Miłosz – Rodzinna Europa
  58. Czesław Miłosz – Ziemia Urlo
  59. Sławomir Mrożek – Tango
  60. Wiesław Myśliwski – Widnokrąg
  61. Wiesław Myśliwski – Kamień na kamieniu
  62. Igor Newerly – Zostało z uczty bogów
  63. Zofia Nałkowska – Medaliony
  64. Zofia Nałkowska – Granica
  65. Marek Nowakowski – Raport o stanie wojennym
  66. Włodzimierz Odojewski – Zasypie wszystko, zawieje…
  67. Teodor Parnicki – Srebrne orły
  68. Jacek Podsiadło – Arytmia
  69. Julian Przyboś – Równanie serca
  70. Jan Polkowski – Cantus
  71. Edward Redliński – Konopielka (Creative Commons)
  72. Stanisław Rembek – W polu
  73. Tadeusz Różewicz – Niepokój
  74. Tadeusz Różewicz – Kartoteka
  75. Tadeusz Różewicz – Do piachu
  76. Jarosław Marek Rymkiewicz – Zachód słońca w Milanówku
  77. Jarosław Marek Rymkiewicz – Wieszanie
  78. Jarosław Marek Rymkiewicz – Rozmowy polskie latem roku 1983
  79. Bruno Schulz – Sklepy cynamonowe (domena publiczna)
  80. Bruno Schulz – Sanatorium pod klepsydrą (domena publiczna)
  81. Jerzy Stempowski – Eseje dla Kasandry
  82. Julian Stryjkowski – Austeria
  83. Jan Józef Szczepański – Przed Nieznanym Trybunałem
  84. Wisława Szymborska – Wołanie do Yeti (jest Wybór poezji)
  85. Wisława Szymborska – Ludzie na moście
  86. Marcin Świetlicki – Zimne kraje
  87. Julian Tuwim – Bal w operze
  88. Julian Tuwim – Sokrates tańczący
  89. Leopold Tyrmand – Dziennik 1954
  90. Stanisław Vincenz – Na wysokiej połoninie (Creative Commons – jest skan który czeka na opracowanie)
  91. Melchior Wańkowicz – Bitwa o Monte Cassino
  92. Aleksander Wat – Dziennik bez samogłosek
  93. Aleksander Wat – Mój wiek. Pamiętnik mówiony
  94. Kazimierz Wierzyński – Wiosna i wino
  95. Kazimierz Wierzyński – Czarny polonez
  96. Stanisław Ignacy Witkiewicz – Nienasycenie (domena publiczna)
  97. Stanisław Ignacy Witkiewicz – Pożegnanie jesieni (domena publiczna)
  98. Stanisław Ignacy Witkiewicz – Szewcy (domena publiczna)
  99. Józef Wittlin – Sól ziemi
  100. Stefan Żeromski – Przedwiośnie (domena publiczna)

Tam gdzie można zakupić e-booka podlinkowałem naszą porównywarkę. Jeśli z kolei książka dostępna jest w domenie publicznej (bezpłatnie) – Wolne Lektury lub Wikiźródła. W kilku przypadkach mamy licencję Creative Commons w wyniku publikacji w rządowym programie Udostępnianie Piśmiennictwa.

Wynik nie powala. Spośród 100 książek w wersji elektronicznej mamy zaledwie 38.

To znacznie mniej niż w przypadku literatury współczesnej. Przypomnijmy, że spośród 240 książek nominowanych w plebiscycie lubimyczytac.pl na książkę roku 2017, wersje elektroniczne miało aż 223 czyli 93%!

Wniosek jest więc jasny: nowości na czytniku przeczytamy, z klasyką znacznie gorzej.

Szczególnie, jeśli to klasyka zapomniana. W kanonie mamy autorów takich jak Bolesław Miciński, który zmarł w 1943 roku. To oznacza, że jego dzieła weszły już do domeny publicznej, ale… są tak kompletnie nieznane, że nikt ich dotąd nie zdigitalizował.

Wielkim nieobecnym w formie elektronicznej jest Czesław Miłosz. Co ciekawe, jakiś czas temu w e-booku wyszły „Poezje wybrane” w wydaniu Ossolineum, które nawet kupiłem, ale już… zdążyły zniknąć z księgarni. Nie rozumiem tego.

Jeszcze o kanonie

Listę najważniejszych książek ostatniego stulecia wybrało pięciu literaturoznawców, zaproszonych przez Trójkę: Krzysztof Dybciak, Maciej Urbanowski, Krzysztof Koehler, Dariusz Nowacki i Jarosław Klejnocki.

Znalazły się w niej bodaj wszystkie najważniejsze nazwiska polskiej literatury XX i początków XXI wieku oraz książki, bez których nie sposób sobie wyobrazić intelektualnego krajobrazu ostatniego stulecia takie jak: „Noce i dnie” Dąbrowskiej, „Transatlantyk” Gombrowicza, „Tango” Mrożka, pełna kolekcja najważniejszych tytułów Miłosza, Herberta, Iwaszkiewicza, Szymborskiej czy Herlinga-Grudzińskiego. Od skamandrytów po Świetlickiego i od Żeromskiego po Myśliwskiego. Na liście nie brakuje jednak dowodów, że literacki kanon wciąż ulega przewartościowaniu. Zaskoczeniem może obecność wśród najważniejszych książek stulecia pozycji mało znanych. Stało się tak np. z tego powodu, że ich autorzy mieszkali na emigracji, publikowali w niszowych wydawnictwach i nie mieli kontaktu z czytelnikami w kraju. Dziś czas nadrobić te zaległości.

Z samym wyborem można oczywiście dyskutować i pytać, dlaczego niektórych autorów nie ma, a inni są nadreprezentowani. Widać na przykład ciągłą dyskryminację fantastyki jako „rozrywkowego” gatunku, jeden tylko Lem się załapał.

Tak czy inaczej zachęcam do głosowania, na pewno da się wybrać tutaj sporo ważnych dla nas tytułów.

Podsumowanie

Podobnie jak mój przegląd lektur do podstawówki jak i do liceum – ta lista pokazuje największą słabość polskiego rynku e-booków. Jest nią mała liczba wznowień.

W wielu przypadkach to dziwi, bo mamy na liście Nałkowską, Różewicza, Borowskiego – to są wciąż lektury szkolne, to się na pewno sprzeda.

Paść musi oczywiście pytanie, jaki byłby potencjał komercyjny mniej znanych tytułów. Fakt, że literaturoznawcy umieścili na liście „najważniejszych dzieł” różnych pisarzy emigracyjnych nie znaczy, że jeśli zostaną wznowieni, to ktoś ich będzie kupował. Osobną sprawą może być samo ustalenie praw do danego dzieła. Jeśli ktoś zmarł kilkadziesiąt lat temu i ma wielu potomków, nie będzie to proste.

Ale to jest też obszar działania dla państwa. Przypomnę tu program „Udostępnianie piśmiennictwa”, który jak dotąd rozczarowuje, ale do powyższej listy trafiły z niego 3 tytuły, a przecież pasowałoby ze 30. Jeśli literaccy luminarze piszą „że czas odrobić te zaległości” – pierwszym krokiem jest dostępność nieznanej dotąd literatury.

Ciekaw jestem co sądzicie o tej liście – na co osobiście zagłosujecie.

No i którego tytułu z tego kanonu brakuje Wam najbardziej w formie elektronicznej? Zaglądają tu czasami wydawcy, może znajdą inspirację do wznowień.

Czytaj dalej:

Artykuł był przydatny? Jeśli tak, zobacz 6 sposobów, na jakie możesz wspomóc Świat Czytników. Dziękuję!

Ten wpis został opublikowany w kategorii Książki na czytniki. Dodaj zakładkę do bezpośredniego odnośnika.
Hosting: Zenbox

27 odpowiedzi na „100 książek na stulecie niepodległości – ile przeczytamy w formie elektronicznej?

  1. konwicki pisze:

    Mnie cieszy, że Konwicki jest :)

    1
  2. Magdalaena pisze:

    dla mnie ta lista jest dramatycznie sztywna, jest za dużo dzieł z pierwszej połowy stulecia, tak jakby autorzy zatrzymali się na szkolnych lekturach.

    część z nich współcześnie jest zupełnie nieznana, a brakuje ksiązek ważnych i popularnych.

    17
  3. Sceptyk pisze:

    Brak A. Szczypiorskiego, O. Tokarczyk, K. Orłosia. I już nie chodzi tylko o wersje cyfrowe, ale dobór tytułów. Dziwny wybór w przypadku Z. Kossak.

    7
  4. Tomek pisze:

    Czy literatura 100 lecia to tylko książki dla dorosłych? O dzieciach i młodzieży zupełnie zapomniano!
    Gdzie Konopnicka, Nienacki, Niziurski, Halina Snopkiewicz, i mnóstwo innych …

    22
  5. Borys pisze:

    Zwykle nie reaguję w internecie na takie zjawiska, ale tym razem mnie to jakoś ukłuło: Dlaczego tę listę sporządzili sami faceci? Czy w Polsce nie ma kobiet zajmujących się literaturoznawstwem? I nie chodzi mi bynajmniej o równouprawnienie etc.; po prostu tego typu listy są ciekawsze i pełniejsze, gdy w ich układaniu uczestniczą przedstawiciele obu płci (i w różnym wieku).

    30
  6. Jarek pisze:

    Zamiast 3x Jarosław Marek Rymkiewicz powinno być coś bardziej współczesnego i feministycznego….

    2
  7. Mike1976 pisze:

    Plebiscyty to zjawisko wysoce subiektywne ;) – najlepsza piosenka najlepszy film aktor aktorka celebrytka itp… warto byłoby poznać kryteria, którymi Panowie (sic! – absolutnie zgadzam się z przedmówcą – trzeba było zapytać nieco szerzej włączając w to Panie) się kierowali… oczywiste jest kryterium czasowe ale już reszta jest dla mnie niejasna… Nadreprezentacja literatury z początku okresu, niemal zupełny brak literatury lżejszego kalibru (chociażby wspomniana fantastyka…) ale podpisuje się w pełni pod postulatem p. Roberta – taka lista to wyśmienity obszar startowy dla jaśnie nam panujących Ministrów i Minister :) – każda forma krzewienia czytelnictwa (zwłaszcza klasyki) będzie krokiem naprzód… pytanie (nieco przewrotne): czy politykom i polityczkom zależy żeby naród przez nich rządzony miał szerokie horyzonty… ale to już zupełnie inna historia :)
    PS: subiektywnie brakuje mi Pilcha Dehnela Szczygla i Stasiuka ze o fantastach i fantastkach ;) nie wspomne

    6
  8. W. pisze:

    Jakoś nie widzę nic z ostatnich 20 lat. Ktoś nam ukradł kawał niepodległości. ;)

    9
    • Dumeras pisze:

      I to teoretycznie tej „prawdziwej”, bez czerwonego dodatku.
      Dlatego na tej liście dość kontrowersyjne są pozycje z czasów komunizmu. Niby ważne, ale… czytała je tylko elita intelektualna Warszawy, w podziemiu. Wydane oficjalnie wiele lat po wydarzeniach, bardzo mocno straciły na mocy. Więc nasuwa się pytanie. Dla kogo one były ważne, jak znała je garstka wtajemniczonych?

      2
  9. Omik pisze:

    Z całego Lema tylko Solaris ?
    Jak poprzednicy napisali, nic dla małych i młodszych.
    Ech … „dobra lista” ?

    6
  10. Yacoob pisze:

    Tokarczuk można nie lubić ale trochę sztuczne jest gdy się Ją pomija.
    Głowackiego mi brakuje. Paru innych nowszych też. Moim zdaniem nadreprezentacja staroci.

    6
    • Robert Drózd pisze:

      Też mam wrażenie, że to jest raczej lista „pierwsze 60 lat niepodległości”.

      Jak komuś się nudzi, to może zrobić zestawienie lat, w których wyszły te tytuły i wrzucić linka do google docs.

      3
  11. czarnykapelusz pisze:

    Czytałem to zestawienie ale szczęka opadła mi dopiero w okolicach literki P. No jak można było pominąć Jakuba Wędrowycza :D

    1
    • Robert Drózd pisze:

      Ładne zestawienie fantastyki zrobiła niedawno Esensja:
      https://esensja.pl/ksiazka/publicystyka/tekst.html?id=3304

      3
      • asymon pisze:

        To „niedawno” to 2010 rok, popatrz jak ten czas leci…

        A „Smoczogóry” Szostaka dalej niedostępne.

        0
        • Robert Drózd pisze:

          Taaa. Zobaczyłem „wrzesień 2018”, nie zobaczyłem, że nie dotyczy tego artykułu.

          0
          • asymon pisze:

            Niestety przez te 8 lat nie pojawiło się chyba nic, co by namieszało na tej liście. No może Wegner i Majka, ale tak w okolicach trzeciej-czwartej dziesiątki ;-)

            I osobiście dodałbym „Prawiek” Olgi Tokarczuk, ale to podobno nie fantastyka, a realizm magiczny.

            3
            • Dumeras pisze:

              Tak jak „Kraina Chichów”?
              Znajoma mi to poleciła, jaką świetna fantastykę i taki lekki horror. Dodała, że lubi te gatunki.
              Wyszło, że mamy mocno różniącą się definicję ;-)

              1
              • asymon pisze:

                Chyba tak, też uważam „Krainę Chichów” za fantastykę, bo niby czym się różni od „Amerykańskich bogów” Gaimana?

                Jakbym musiał na siłę porównywać, „Prawiek” to trochę takie „Sto lat samotności”, tylko dzieje się u nas i jest lepiej napisane, bardziej poetycko. Więc pewnie niektórzy powiedzą że to gorzej.

                0
  12. mmena pisze:

    Poza kilkoma pozycjami, zestawienie zachęcające niczym szkolna lista lektur.
    Najważniejsze dzieła? A ile osób po nie sięgnie?

    2
  13. TatOR pisze:

    Zupełnie nie rozumiem: jak mogą księgarnie/wydawnictwa zaprzestać „wydawania” ebooków. Przecież to się nie starzeje ani nie zajmuje miejsca w magazynie…

    0
  14. Marek pisze:

    Ale Szulc vel Rymkiewicz, wierny syn Polski Ludowej i opozycjonista lat 80, to się znalazł tylko za peany dla obecnych rządów.

    „Krew na fotelach tupolewa
    Zmywana szlauchem o świtaniu
    Jeszcze wam ona pieśń zaśpiewa
    To będzie pieśń o zmartwychwstaniu”

    0

Skomentuj alienist Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Przed dodaniem komentarza zapoznaj się proszę z zasadami komentowania i polityką prywatności

Komentarze do tego artykułu można śledzić także w formacie RSS.